logo
FOODSPIRATION

Melk: de witte motor, of het witte monster?

040814190009BlogAngela601.jpg

Je hoort het zo vaak: "Het is niet natuurlijk om zuivel te eten. Mensen zijn de enige dierensoort die zelfs als volwassenen nog melk drinken (en nog wel van een ander dier!) dat is natuurlijk wel super raar en niet natuurlijk". Maar aan de andere kant wordt er ook gezegd dat je melk nodig hebt voor de calcium en wordt het gepromoot met de slogen Melk: de witte motor.

 

melk, gezond, ongezond, lactose, foodness

 

Maar wie heeft er nu gelijk?

Even voor de duidelijkheid: het gaat hier puur over gezondheid, niet over het milieu of dierenwelzijn. Ten eerste moet ik zeggen dat wat ik in dit artikel staat natuurlijk niet geldt voor lactose-intolerante mensen of mensen met een koemelkeiwitallergie! Ten tweede is er duidelijk verschil in de verschillende zuivel producten. Ten derde heb ik het over koeienmelk; geiten-, schapen- en paardenmelk heeft een wat andere samenstelling.

 

Melk bevat een aantal belangrijke voedingstoffen:

 

Eiwitten
Melk bevat aardig wat eiwit, zowel caseïne als wei- eiwit. De eiwitten bevatten alle essentiële aminozuren en zijn ook nog eens heel erg goed opneembaar door het lichaam. Verder wordt bij de afbraak van de melkeiwitten in de darmen een aantal stoffen gevormd die mogelijk een positief effect hebben op de gezondheid (o.a. anti viraal, anti-bacterieel).

 

Vetten

Halfvolle melk bevat ongeveer 1,6g vet per 100g melk; een glas melk bevat dus ongeveer 3-4g vet. Van dit vet is 70% verzadigd en 30% onverzadigd en een heel klein gedeelte is transvet. Nu gaan misschien bij jou wel alle alarmbellen rinkelen. Transvet, dat is toch dat super super slechte vet, en verzadigd vet is toch ook 'slecht'? Het klopt inderdaad dat het transvet dat in fabrieken geproduceerd wordt (door een speciaal proces dat vet langer houdbaar maakt) heel schadelijk is, maar dit geldt niet voor het transvet dat in de natuur voorkomt. En dan het verzadigde vet; melk bevat met name palmetinezuur, myristinezuur en stearinezuur. Elk van deze vetten heeft zijn eigen invloed op cholesterol, HDL en LDL; sommige verlagen het, andere verhogen het maar alles bij elkaar genomen lijkt het geen negatief effect te hebben op hart en vaatziekten (zie ook onderaan dit artikel).

 

Vitamines, mineralen

De in vet oplosbare vitamine A, D en E en ook vitamine B. Wil je ook echt profijt hebben van deze voedingstoffen dan moet je wel (half)volle melk drinken, je hebt het vet in de melk nodig om de voedingstoffen op te nemen. Melk bevat verder natuurlijk calcium, maar ook kalium, zink, selenium en magnesium.                                       

 

 

 

Melk en osteoporose

De belangrijkste gezondheidsclaim die melk wordt toebedeeld is natuurlijk dat het goed voor de botten is en de kans op botontkalking verlaagt. Nu is botontkalking een uitermate complexe aandoeningen die door veel factoren beïnvloed wordt, onder andere: erfelijkheid, fysieke activiteit, calcium consumptie, vitamine D consumptie en hormonen. Maar een van de factoren die belangrijk is bij het voorkomen van botontkalking is dat je een goede basisopbouw in je jeugd hebt. Je maakt tot ongeveer je 20e botmassa aan; hoe meer botmassa je hebt, des te kleiner de kans op botontkalking. Voor deze botmassa-opbouw heb je calcium nodig en melk is een calciumbron die makkelijk te verkrijgen en te verteren is – en het product in ons dieet dat het meeste calcium bevat!

 

Gezondheid

Er zijn natuurlijk onderzoekers die hebben gekeken naar de gezondheidsinvloed van melk. Helaas zijn er weinig tot geen gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken, waarbij de helft van de proefpersonen melk krijgt en de andere helft niet. Er wordt met name gekeken naar cohorten, dit houdt in dat je mensen vraagt wat ze eten en ze dan volgt door de tijd en kijkt of ze bepaalde ziekten krijgen. Deze cohorten kunnen je samen pakken in een meta-analyse, dan neem je dus alle gegevens en doe je dan analyses over heel veel mensen waardoor je zinvollere dingen kan zeggen.

 

In de meta analyse van Elwood werd naar 7-10 cohort studies gekeken met in totaal meer dan 100.000 mensen die tussen de 5 en de 70 jaar gevolgd waren. In deze meta-analyse vond men dat als men de groep met de hoogste zuivel consumptie vergeleek met de groep met de laagste consumptie, een klein verlaagd risico op "dood aan alle oorzaken" (in het Engels mooi aangeduid ald all cause mortality). Als men keek naar melk en hart en vaatziekten, beroertes en diabetes vond men ook telkens een klein verlaagd risico bij een hogere consumptie. Dit verlaagde risico op diabetes is in meerdere studies aangetoond. Verder is er aangetoond dat de mineralen calcium, kalium en magnesium die in melk aanwezig zijn bloeddrukverlagend werken en een hoge bloeddruk is een zeer grote risico factor voor hart en vaatziekten.

 

Er is ook verband tussen het risico voor 4 soorten kanker en zuivelconsumptie. Er is een redelijk grote reductie in het risico op blaas- en darmkanker, maar er is ook een kleine verhoging in het risico op prostaat en eierstokkanker.

 

Nu is er een groot probleem met dit soort onderzoeken; je kan hier geen oorzaak-gevolg mee aantonen. Want misschien zijn mensen die veel melk drinken ook wel de mensen die meer groenten en fruit eten en is het dus niet de melk consumptie die beschermd maar de groenten en fruit consumptie. Je kan het wel als een aanwijzing zien, maar NIET als bewijs.

 

Conclusie
Er is geen reden om melk vanwege gezondheidsreden te laten staan, maar vind je het niet lekker of wil je het uit milieu of diervriendelijkheidsreden niet consumeren dan kan je dezelfde effecten bereiken met andere voedingsmiddelen.
 

 

Bronnen:

Pereira, P. C. (2014). Milk nutritional composition and its role in human health. Nutrition, 30(6), 619-627.

 

Elwood, P. C., Pickering, J. E., Givens, D. I., & Gallacher, J. E. (2010). The consumption of milk and dairy foods and the incidence of vascular disease and diabetes: an overview of the evidence. Lipids, 45(10), 925-939.

 

Caroli, A., Poli, A., Ricotta, D., Banfi, G., & Cocchi, D. (2011). Invited review: Dairy intake and bone health: A viewpoint from the state of the art. Journal of dairy science, 94(11), 5249-5262.

 

Engberink, M. F., Hendriksen, M. A., Schouten, E. G., van Rooij, F. J., Hofman, A., Witteman, J. C., & Geleijnse, J. M. (2009). Inverse association between dairy intake and hypertension: the Rotterdam Study. The American journal of clinical nutrition, 89(6), 1877-1883.

REACTIES
LOG IN OM EEN REACTIE TE PLAATSEN

Inloggen Via Social

Inloggen met wachtwoord

Nog geen reacties