Je staat gezellig met een wijntje in je hand te babbelen op het verjaardagsfeestje van de buurvrouw. Die dag had je je voorgenomen om gezond te blijven eten en geen ongezonde snacks te nuttigen. Behalve dat stukje taart dan. Zo’n lekker stukje gebak hoorde er nou eenmaal bij, vooruit. Maar gedurende de dag komen schalen met kaasblokjes, toastjes en door de gastvrouw gemaakte amuses langs. Die kun je toch niet aan je voorbij laten gaan? Of geldt dit scenario niet voor jou? Ben jij meer iemand die juist gaat snacken na een zware dag, als je je misschien zelfs een beetje down voelt met een zak chips op de bank ploft en denkt: “Het maakt ook allemaal niet meer uit.” Of gooi je gewoon na een periode van opletten op je voeding ineens alle remmen los en stop je alles wat los en vast zit in je mond, omdat 'de dag toch al verpest is'? Eén van de scenario's is ongetwijfeld herkenbaar voor je. Er zijn grofweg drie type eters te onderscheiden. Dat zijn de externe eter, de emotie-eter en de lijngerichte eter.1 Je kunt ook een combinatie van de kenmerken van de verschillende type eters hebben.
1. De externe eter
De externe eter eet voornamelijk op grond van prikkels vanuit buitenaf. Denk bij deze voedingsprikkels aan de heerlijke bakgeur als er een cake in de oven staat, een mooi opgemaakt bord in een restaurant, maar ook de lekkere smaak van een gerecht. Een kenmerk van dit type eter is dat hij of zij zich laat verleiden door deze externe prikkels, zonder dat rekening te houden met het eigen hongergevoel.2 Personen met overgewicht of obesitas reageren eerder op deze stimuli dan op hun eigen gevoel van honger of verzadiging.3 In het voorbeeld uit de inleiding bevindt dit type eter zich op de verjaardag, waar deze persoon de verleidende hapjes niet kan weerstaan.
Tip: Het is natuurlijk lastig om niet toe te geven aan de lekkere geur van vers gebakken appeltaart, als je hongergevoel hier geen rol bij speelt. Maar er is nog hoop! Je kunt jezelf trainen in het weerstaan van de impulsen. Als je steeds minder toegeeft aan de drang om te eten, zul je zien dat dit steeds makkelijk gaat. Ook de grote hoeveelheden die hier bij aan te pas komen, zijn te beïnvloeden. Leer dat één handje chips even lekker smaakt als een hele zak en eet dit handje bewust op: geniet ervan! Op kleinere borden lijkt een kleinere portie eten groter, wat ook invloed heeft op gedachteloos (te) veel eten. Schaf dus kleinere borden aan. Als je in de supermarkt vaak verleidt wordt, kan het helpen van te voren altijd een boodschappenlijstje te maken. Lees hier tips om je in te houden als je uit eten gaat.
Lukt het al een beetje om je in te houden? Maak dan eens wat chipjes van zoete aardappel. Die zijn in ieder geval al een stuk gezonder dan de fabriekschips.
2. De emotionele eter
Misschien verwacht je dat emo-eten een soort excuustheorie is die grote eters gebruiken voor hun vreetpartijen, maar het tegendeel is waar. De hele dag door verwerken onze hersenen impulsen. Eigenlijk verwerk je die vaak onbewust. Als je stress ervaart, ga je hier op je eigen manier mee om. De manier waarop je dat doet heet de copingsstrategie.4 Het is wetenschappelijk bewezen dat een van die copingsstrategieën, dus een manier waarop je met stress omgaat, overmatig eten kan zijn.5 Een emo-eter word net als de externe eter niet door een hongergevoel gedreven, maar door cravings. Deze worden bij de emo-eter veroorzaak doordat die geen onderscheid kan maken tussen dringende nood aan voedsel en andere nare gevoelens, zoals stress.3
Tip: een van de oplossingen voor de emotie-eter is makkelijk gezegd, maar moeilijk voor elkaar te krijgen. Probeer negatieve gedachten te bannen door bijvoorbeeld mindfullness oefeningen of yoga te doen. Yoga kan overigens helpen bij andere (stress gerelateerde) klachten, zoals het Prikkelbare Darmsynroom. Een snellere praktische tip is om minder junkfood en/of snacks in huis te halen. Vermijd het kopen van de producten die jij op het moment van zo'n craving snaait. Zo kun je niet snel toegeven aan een bui waarbij je al dat ongezonde voedsel in huis in één keer opeet. Bedenk ook alternatieven voor eten. Voel je je rot of gestrest? Pak een leuk boek of ga even lekker in bad in plaats van de voorraadkast te plunderen. Ook fijn: neem een massage of ga naar de sauna.
Als je toch last blijft hebben van cravings naar bijvoorbeeld chocolade, kun je misschien van te voren zelf wat bakken, zodat je altijd een gezonde optie in huis hebt. Deze rauwe chocoladebonbon is van pure chocolade en dadel gemaakt, die je snak naar zoetigheid snel zal stillen.
3. De lijngerichte eter
Je hebt vast wel eens een dag gehad waarop je lijnpoging compleet mislukte en je als gevolg hiervan ging schransen, omdat je het toch al verpest had. Lijngerichte eters streven naar het behalen van een bepaald ideaal lichaamsgewicht door minder te eten. Door de beperkte energie-inname kom je alleen in een vicieuze cirkel terecht, waarbij je gewicht verliest door het strenge diëten en daarna weer aankomt door het overeten. Dit wordt ook wel het “jojo-effect” genoemd.6 De drang naar controle is te vergelijken met de drang die bij verschillende eetstoornissen ook een rol speelt. Eén van die eetstoornissen is orthorexia, waarbij je zo gezond wil eten dat het eigenlijk ongezond is – hier kun je daar meer over lezen.
Tip: Een keer je voeding bijhouden om inzicht te krijgen in wat je zoal eet, dat is natuurlijk heel goed. Maar als je de calorieën telt van elk nootje wat je eet, ben je wel een beetje obsessief bezig. Probeer deze controle meer los te laten en laat je leiden door je intuïtie en je knorrende maag! Eet een gezonde maaltijd wanneer je honger hebt en sla geen maaltijden over in een wanhooppoging om af te vallen. Je zo druk maken om eten dat het dagtaak wordt, is namelijk ook echt niet gezond.
Als je één of meerdere gedachten herkent, betekent het niet gelukkig gelijk dat je psychische problemen hebt. Als je dagelijkse leven hierdoor ernstig wordt beïnvloed en/of je te maken krijgt met gewichtstoename en het gezondheidsproblemen veroorzaakt is het wellicht verstandig om dit met je huisarts te overleggen. Hij kan je doorverwijzen naar de juiste behandelaar voor je problematiek.
Bronnen
1. Braet, C., & Van Strien, T. (1997). Assessment of emotional, externally induced and restrained eating behaviour in nine to twelve-year-old obese and non-obese children. Behaviour Research and Therapy, 35, 863-873.
2. Van Strien, T. & Oosterveld, P. (2008). The children’s DEBQ for assessment of restrained, emotional, and external eating in 7- to 12-year-old Children. International Journal of Eating Disorders, 41, 72-81.
3. Ouwens, M.A., Van Strien, T. & Van Der Staak, C.P.F. (2003). Tendency toward overeating and restraint as predictors of food consumption. Appetite, 40, 291-298.
4. Snoek, F.J., de Ridder, D.T.D (2006). Medische psychologie. Leiden: Bohn Stafleu van Loghum, 133
5. Bruch, H. (1964). Psychological aspects in overeating and obesity. Psychosomatics, 5, 269-274.
6. Herman, C.P. & Polivy, J. (1975). Anxiety, restraint, and eating behavior. Journal of Abnormal Psychology, 84, 666–672.
Volg me ook op Instagram!
Daar deel ik nog veel meer recepten, foodie tips, nieuwe hotspots & gekkigheid uit mijn dagelijkse leven. Zie ik je daar?
x Claartje
REACTIES
LOG IN OM EEN REACTIE TE PLAATSEN
Inloggen Via Social
Inloggen met wachtwoord
Nog geen reacties