Tweeënvijftig jaar ben ik, waarvan ik er 34 jaar heb doorgebracht als vegetariër; geen vlees en geen vis. En al kunnen mensen van mijn leeftijd soms mopperen dat vroeger alles beter was, ik kan met zekerheid zeggen dat dat voor vegetariërs niet geldt. Vroeger was het helemaal niet beter voor de vleeslozen. En ook niet makkelijker. Of lekkerder. Sterker nog, ik vraag me af of ik opnieuw vegetariër zou worden onder de omstandigheden van toen.

 

Als ik in 1979 stop met vlees of vis eten, ken ik twee eenvoudige vleesvervangers: je hebt het ei, gebakken of gekookt. En je hebt het plakje kaas, geraspt of als gebakken kaasplak. Maar daar vul je de week niet mee. Na enig speurwerk kom ik er nog twee op het spoor: de linzen en de sojabonen. Linzen blijken eenvoudig klaar te maken; sojabonen is wat lastiger. Eerst 24 uur weken, dan ruim een uur koken en vervolgens lang zoeken naar de juiste kruiden om er nog wat pit aan te geven. Later komt er nog de tahoe bij en daarvoor geldt hetzelfde: voor de smaak moet je zelf zorgen.

 

 

Als ik op kamers ga wonen in de grote stad ontdek ik meer mogelijkheden. Zoals de sojabrok; qua kleur en uiterlijk niet te onderscheiden van het hondenvoer. Qua smaak wellicht ook niet. Die brokken koop ik overigens in de biologisch-dynamische winkels die in die tijd overal worden geopend. Al geldt dat ’’dynamisch’’ niet voor de winkelfilosofie en het tempo van het personeel. De bonen, de sojabrokken en de tahoe worden uiterst precies afgewogen op de ouderwetse weegschaal, de prijzen aandachtig genoteerd met potlood en de rekening secuur uit het hoofd opgeteld, inclusief  rekenfouten. Voorverpakte producten, snelheid en een kassa passen kennelijk niet bij deze winkels.

 

Inmiddels loop ik elke week met mijn karretje door de hypermoderne groene supermarkt en kan ik kiezen uit minstens vijftien soorten koelverse vleesvervangers. De smakeloze tahoe is verkrijgbaar in alle denkbare varianten: gerookt, gemarineerd, in een pittige saus of met een hartig korstje. Sojabonen zitten gekruid en gekookt in blik en zelfs de kaasplak is kant en klaar te koop. Alleen de sojabrokken hebben de tand des tijds niet doorstaan: na de jaren tachtig is er nooit meer iets van ze vernomen.